De klas van mijn moeder

Een schoolfoto uit Groningen van ongeveer 1920; niemand lacht want een foto dat is een serieuze zaak. Twaalf leerlingen en drie leerkrachten. Het zevende leerjaar.
Groep huppeldepup zoveel zouden we nu zeggen. Het zijn brugklassers van toen.

Ze  hebben uitzicht op de openbare weg, maar daar is niks te zien. Verkeer is er immers niet en een auto is nog een godswonder of een duivelse uitvinding. Nee iedereen kijkt ernstig. 

Er staat een man op het plein achter een fotocamera op drie poten. Van hem mogen ze niet lachen, bewegen of met de ogen knipperen. Hij heeft z’n hoofd onder een doek gestopt,  met hem valt niet te spotten. Vier jongens in korte broek met colbertjes en vesten en acht meisjes met grote strikken in het haar; ze hebben zich op hun paasbest aangekleed.  Het meisje links was mijn moeder. 

De dag van de schoolfotograaf hoorde tot de hoogtijdagen in het jaar. Zie  het  personeel van de driemanschool centraal zittend op een stoel. Aan hun voeten de jongens die wat dom, goedmoedig en een  ook tikkeltje ironisch de fotograaf in de gaten houden. 

Die onderwijzers hebben gezag en status, kortom charisma, dat is niet mis te verstaan.  Kom daar nu eens om! Ja ja, those were the days!   

In het midden, jas, vest, strik en hoge boord compleet met die exotische baard en strenge blik in zijn fonkelende ogen; hoofdmeester D. (De d van donderhond). 

Zijn onderwijzer rechts heeft een vlinderdasje, dat is wellicht een artistiek kereltje. Hij is de enige die niet naar de foto - goochelaar kijkt. Wat hij wel ziet! Misschien zijn z’n gedachten bij die smakelijke schooljuf met haar vredige gezicht. Is dat medaillonnetje om haar gewaagd blote hals van hem?

Maar misschien  heeft  baardmans ook hier zijn gezag al laten gelden.   Immers  die Juf van groep 1 t/m 3 of 4 leunt toch wel  een ietsje pietsje te vertrouwelijk tegen hem aan.  

Onze romantisch starende vlinderdasleraar   zit  royaal op  gepaste afstand van zijn schooldirecteur. Wellicht piekert hij in geen velden of wegen over onmogelijke intieme relaties maar is hij met z’n kop bij de lange staartdelingen en ingewikkelde redactiesommen die hij zijn brave en gehoorzame kleine klasje gaat voorschotelen als dat foto gedoe afgelopen is. 

Stil  zitten of staan en lippen stijf op elkaar........Ik meen dat het Hoofd meester Bos heette en met die afwaskwast onder zijn neus is dat ook wel een passende naam. De fotograaf heeft ze zo neergezet met gevoel voor getalsverhouding en een symetrie.....het is geen ordeloze bende.....
Ze hebben hun zondaagse of beste kleren aan. De komst van de fotograaf is een paar dagen van te voren aangekondigd 
Ach ja, zo maar wat overpeinzingen bij een klasse foto  uit het begin van de vorige eeuw op een school in de buurt van Slochteren.
De klas van mijn moeder. Zij is er niet meer. Haar verhaal ken ik; over dat van de veertien anderen mag ik fantaseren. Wie van hen leeft er nog  en wie heeft er onuitwisbare sporen nagelaten!

©c.u.